Anthony Doerr over zijn bundel Een muur vol herinneringen

Een blog over het belang van herinneringen

Toen ik zestien was kwam mijn grootmoeder bij ons wonen. Ze had iets wat alzheimer werd genoemd, een ziekte waar ik nog nooit van had gehoord. En ik zag hoe in de loop der jaren haar persoonlijkheid verdween. Ze vergat wie ik was, wie mijn moeder was, hoe ze moest lezen, hoe ze de trap op en af moest, en tenslotte hoe ze moest eten.

In januari van dit jaar liep mijn zoon een ernstige hersenschudding op tijdens het skiën. Hij was twaalf en moest twee weken in bed blijven, in het donker. Geen beeldschermen, geen fel licht, geen boeken. Terwijl ik bij hem aan het voorlezen was, rustig pratend, moest ik aan mijn grootmoeder denken. Door die angstige weken met mijn zoon kreeg ik weer meer waardering voor dat kwetsbare en o zo belangrijke geheugen. Het geheugen geeft ons leven zin; herinneringen geven onze dagen  samenhang en betekenis. Een leven zonder geheugen is geen leven.

Een muur vol herinneringen is een verzameling verhalen waarin die vragen centraal staan. Het boek biedt een aantal vensters die uitkijken op dezelfde binnenplaats. Elk verhaal geeft een andere kijk op dezelfde vraag. Wat is het geheugen? En hoe bepaalt het wie we zijn?

De verhalen spelen zich af op vier werelddelen, met personages van alle leeftijden en nationaliteiten. Maar tenslotte gaat het boek over een gedeelde menselijke ervaring: over hoe elk uur, over de hele wereld, een oneindig aantal herinneringen verdwijnt, terwijl in datzelfde uur kinderen bezig zijn terreinen te ontdekken die voor hen helemaal nieuw zijn. Ze duwen de duisternis terug, ze strooien met herinneringen  ̶  en zo wordt de wereld nieuw gemaakt.

Zoals in mijn andere boeken probeer ik voor mezelf en voor de lezer die grandeur daarbuiten vast te houden – de mysterieuze schoonheid van eieren en sperma, zaden, fossielen, wolken, bladeren en ijsbloemen op de ramen. Het adembenemende geluk om te wonen in zo’n interessant universum. Er zweven meer dan 100 miljard sterren in de Melkweg, miljarden sterrenstelsels in het heelal. En hoeveel van die andere biljoenen zonnen hebben hun eigen planetensysteem? Bestaat er leven precies zoals het onze op een van die planeten?

Dat is de bedoeling van elk goed boek: om ons te verbinden met de grootsheid en vreemdheid van ons bestaan. Goede boeken herinneren ons eraan dat elke dag op deze aarde – elke dag dat ons   verstand en onze herinneringen intact zijn  ̶  een wonder is.